به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رستا، رضا کلیوندی؛ «یار» هنوز هم مشخص نشده است. سیب وزارت با این چرخش آخر، به دستان علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی و مشاور سابق وزیر آموزشوپرورش، افتاده ولی هنوز باید منتظر ماند و دید آیا وکلای ملت به کاظمی اعتماد می‌کنند یا نه.
در قسمت قبلی به مدرسه، اجرایی‌سازی سند تحول، ناترازی نیروی انسانی و نظام تربیت معلم پرداختیم. در این تکه، عدالت آموزشی، آرمان‌خواهی و سندمحوری، و برنامه درسی را بررسی و اولویت‌های تحولی در خصوص آن‌ها را گرد هم آورده‌ایم.
عدالت آموزشی قلب تپنده‌ی حکومت علوی
«عدالت» پنج حرفیِ تیزی است. دو لبه‌ی برنده دارد و همین باعث شده به مزاج همه خوش نیاید. حکومتی که جا پای حکومت علی گذاشته نمی‌تواند و نباید به عدالت کم توجه باشد. مسئله صفر و یکی هم نیست. حرکت جمهوری اسلامی و نظام تعلیم و تربیت رسمی آن به سمت عدالت یک حرکت طیفی است و با «هست» و «نیست» نمی‌توان آن را بررسی کرد. آموزش و پرورش در این سال‌ها حرکت مناسبی به سمت عدالت داشته ولی این حرکت به سمت عدالت کافی نیست و رضایت به وضع موجود با آرمان‌خواهی نمی‌خواند.
عدالت آموزشی، صرفاً در آموزش و پرورش نمی‌ماند و دغدغه‌ی آن فقط کنکور و نمره و درس و محتوای آموزشی برابر نیست. عدالت آموزشی لایه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی را در بر می‌گیرد. اگر در عرصه آموزش بتوانیم به عدالت نزدیک شویم، انتظار دوری نیست که در یک دهه آینده فضای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی را متحول کنیم. عدالت آموزشی با فرض اهتمام بر آن، می‌تواند قلب تپنده‌ی حکومت علوی و نزدیک شدن به آرمان‌های تمدنی آن باشد.
شرایط کنونی آموزشوپرورش حکم می‌کند دولت چهاردهم برای تحقق عدالت آموزشی، توجه ویژه‌ای به کیفیت‌بخشی مدارس دولتی داشته باشد. مسئله محرومیت‌زدایی آموزشی هم نکته‌ی بعدی است. بررسی آمار امتحانات نهایی و ورودی‌های دانشگاه‌های مطرح نشان می‌دهد بسیاری از مدارس دولتی و مناطق محروم کیفیت و کمیت مناسبی نداشته و دچار فقر آموزشی هستند. برای حرکت به سمت این کلان‌مسئله، نیازمند توجه بیشتر به روستا هستیم. احتیاج داریم که ساختاری در سطح معاونان ریاست‌جمهوری برای روستا ایجاد کنیم. وجود یک دستیار ویژه در کنار وزیر هم برای این مسئله و توجه و بررسی آن حیاتی است.
راه را گم نکنیم؛ نسبت آرمان، هدف و راهبرد
انقلاب اسلامی یک حرکت مستمر، رو‌به‌جلو، و دارای یک سیر مشخص است. در این حکومت اهداف متناسب با آرمان‌ها هستند و دولت‌ها در لایه‌ی راهبرد ونحوه‌ی دست‌یابی به این اهداف است که با هم تمایز می‌یابند. در حوزه آموزش و پرورش این آرمان‌ها و اهداف در سند تحول بنیادین گرد هم آورده شده است.
در برنامه هفتم پیشرفت که خوشبختانه مورد توجه رئیس جمهور هم هست، سرفصل‌هایی راجع به آموزش و پرورش آمده است و حتی یک قدم جلوتر رفته و برنامه‌ها و تکالیف دولت در این حوزه را تا حدود زیادی مشخص کرده است. اهتمام دولت به اجرای برنامه هفتم پیشرفت، می‌تواند اصلی‌ترین نکته‌ای باشد که برای تحول آموزشوپرورش باید به آن توجه داشت. البته باز هم در کنار این برنامه برای اجرای آن به دلیل سازمان پیچیده، گسترده، و انسانی آموزشوپرورش، نیاز است همراهی معلمان و بدنه‌ی این ساختار هم جلب شود.
اولین موضوعی که در دولت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و ضامن اجرا یا عدم اجرای برنامه‌ها و اسناد بالادستی هم هست، بحث شایستگی و ثبات در لایه‌های مختلف مدیریتی است. دولت چهاردهم و وزیر آموزشوپرورش در راس این مسئله ناچار است در انتخاب و انتصابات خود این مسئله را در نظر داشته باشد و تلاش کند انتصابات آموزشوپرورش از فشارهای سیاسی نمایندگان و احزاب خارج شود.
بازطراحی چند رابطه
ارتباط آموزشوپرورش و آموزش عالی نیاز به طراحی و بازبینی دارد. ساختار دوره دوم متوسطه تقریباً هیچ تناسب و رابطه‌‌ای با آموزش عالی ندارد و دانش‌آموزان با فرایند آموزش عالی، رسالت‌های آن و بخش‌های مختلفش آشنا نمی‌شوند. طول دوران تحصیل در آموزش عالی و آموزش عمومی طولانی است که بررسی، بازنگری، و اصلاح آن باید بدون تعلل انجام شود. علاوه بر آموزش عالی، رابطه‌ی آموزشوپرورش با صنعت، اقتصاد، و در کل تمامی ساحت‌های زندگی دانش‌آموزان هم باید مورد توجه قرار گرفته و اصلاح گردد.
برنامه درسی؛ کُنده‌ای که هیچ دودی ندارد
برنامه درسی فشرده، نفس‌گیر، قدیمی و تا حدود زیادی تک‌ساحتی و به دور از اهداف تحولی است. اگر قرار باشد تربیت به معنای دقیق کلمه رخ دهد و تمامی ساحت‌های دانش‌آموزان به‌درستی پرورش یابد و همه بازیگران تعلیم و تربیت بتوانند اثرگذار باشند، باید برنامه درسی در راستای شناسایی نیازهای دانش‌آموزان، تشخیص داده شود؛ چالش‌ها و آشنایی آن‌ها با مسائل روز، تغییر کند. موفقیت آموزش و پرورش در برنامه درسی مستلزم شناسایی درست نیازها و جهت دادن استعدادهای مختلف به سمت آن‌هاست.
برنامه درسی از موضوع‌محوری باید به سمت مسئله‌محوری حرکت کند. یعنی مراحل رشد، اقتضائات، جنسیت و شرایط دانش‌آموزان را در مسیر تربیت در نظر بگیرید و به آن‌ها توانایی شناسایی مسائل زندگی و درگیر شدن با آن‌ها را بدهد.
تشکر از اساتید محترم، خانم رقیه فاضل و آقایان عباس بیات و ابراهیم راستیان
همچنین با سپاس از معاونت سیاست‌ورزی بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان که بدون همراهی‌شان جمع‌آوری این اولویت‌ها ممکن نبود.
انتهای پیام
