موسیقی و بحران هویت دانش‌آموزان؛ از انفعال تا اقدام

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رستا، یادداشت محمد اسلامپور، آموزگار؛ محیط مدرسه نقشی کلیدی در شکل‌گیری شخصیت، هویت و مسیر آینده کودکانمان دارد، خصوصاً دوران ابتدایی که جزو مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دوره رشدی یک کودک است، محیطی که می‌تواند تحولات بزرگی در زندگی هر شخص بگذارد، از همین رو، خانواده‌ها همواره تلاش می‌کنند فرزندان خود را برای رسیدن به سطحی مطلوب از تربیت در محیطی سالم و تحت‌نظر بهترین معلمان پرورش دهند.
حال این نهاد مهم که مسئول پرورش و تربیت کودکانمان است، مورد تهاجم قرار گرفته و بین نوجوانان موسیقی‌هایی دست‌به‌دست می‌شود که هدف آن‌ها، خارج‌کردن دانش‌آموزان از مسیر اصلی رشد به مسیری انحرافی و غیراخلاقی است.
در سال‌های اخیر هرازچندگاهی لهویجاتی بی‌محتوا برای تأثیرگذاری‌های منفی در دانش‌آموزان می‌شنویم که باعث دورشدن دانش‌آموزان از فرهنگ اصیل ما می‌شود، جدیدترین نسخه آن با خواننده لس‌آنجلسی بعد از یک خودنمایی بزرگ به گوشمان خورده است، لغوی که از توهین به شخص و ارزش‌های اسلامی و ائمه گرفته تا اثرات جنسی که در آن وجود دارد.
از سویی کارشناسان حوزه تعلیم‌وتربیت بر تأثیر مخرب آشنایی با مسائل جنسی در این دوره هشدار داده‌اند و بررسی‌های روان‌شناسی و آموزه‌های دینی به ما نشان می‌دهد که گوش‌دادن به موسیقی‌هایی با محتوای غیراخلاقی می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر دانش‌آموزان داشته باشد. این موضوع علاوه بر تغییر الگوهای رفتاری، در بلندمدت باعث تضعیف هویت فرهنگی، دینی و ملی جامعه خواهد شد.
قرارگرفتن کودکان در معرض موسیقی‌های تحریک‌آمیز می‌تواند منجر به بلوغ زودرس، کاهش تمرکز بر تحصیل و افزایش رفتارهای پرخطر در نوجوانی شود. بعضی روان‌شناسان، تأکید دارند که “میان نوع موسیقی و رفتارهای نوجوانان ارتباط مستقیمی وجود دارد.”
از منظر اسلامی نیز، در قرآن نسبت به موسیقی‌های گمراه‌کننده و فسادآور هشدار داده شده، آیه ۶ سوره لقمان به‌صراحت بیان می‌کند که برخی از مردم با “لهو الحدیث” (سخنان و محتوای بیهوده) دیگران را از راه خدا منحرف می‌کنند.
پیامدهای فرهنگی و اجتماعی گسترش این آهنگ‌ها هم ما را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد، از کاهش حیا و عادی‌سازی بی‌بندوباری گرفته تا کم‌رنگ‌شدن ارزش‌های اخلاقی خانواده و تشویق به روابطی خطرساز که علاوه بر خود موسیقی و ثبت شنیداری، دیدی بصری هم در موسیقی ویدئو برای زمینه‌سازی در ذهن به همراه دارد که گام‌به‌گام در فضاسازی مدرسه طراحی و اجرا شده است. تضعیف هویت ملی، نفوذ فرهنگی غیراصیل و افزایش بحران‌های اجتماعی و خانوادگی نیز بخشی از آینده‌ای است که می‌توان به آن متذکر بود. بحرانی مثل کاهش بهره‌وری علمی و فرهنگی در نسل جدید. مثلاً کسی که بیش‌تر وقت خود را در پی دریافت اطلاعاتی بی‌ارزش تلف می‌کند چطور می‌تواند برای رسیدن به اهداف و پیشرفت خود و اجتماع برنامه‌ای داشته باشد، در واقع زمانی برای انجام این باقی نمی‌ماند. کسی که لذت‌های خیالی و مجازی او زیاد شود از لذت‌های حقیقی و واقعی جدا می‌شود و این حتی می‌تواند کودکان را به مرز افسردگی در سطح بعدی بکشاند.
حال این که ما به‌عنوان خانواده در چه جایگاهی از این مسیر قرار داریم، آیا از خطرات این سبک موسیقی آگاهی داریم یا بی‌تفاوت آزادانه هر موسیقی که کودکان بخواهند به‌عنوان تفریح در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم بدون آن که موسیقی اصیل خود را بدانیم. چقدر آموزش دیده‌ایم و چقدر مطلع هستیم.
در درجه بعدی من به‌عنوان یک معلم چه فعالیتی در مقابل این دست آثار انجام داده‌ام آیا منتظر بخش‌نامه‌های ارسالی هستم یا به‌صورت خودجوش برای تربیت نسلی هرچند بهتر و هویت‌ساز ایرانی‌اسلامی دست بکار شده‌ام فارغ از همه سختی‌های مالی در سطح بالاتر مسئولین، ارشاد و وزارت آموزش‌وپرورش چه تدبیری اندیشیده‌اند؟ آیا نشسته‌اند تا با بخشنامه‌کردن و عکس‌گرفتن‌های فرمالیته از مراسماتی که کیفیت برگزاری آن مشخص نیست و در حد دو دقیقه بین زنگ‌تفریح است کاری انجام دهند و بگویند کار خود را کرده‌ایم یا این که برنامه جدی و فکر شده دارند که هنوز اعلام نشده! یا منتظر آمدن هر چند سال یکبار اثری هستیم که بدون تکرار پخش شود بعد که جامعه هدف از دستمان رفت سعی کنیم با قانون گذاشتن جلوی انتشار بیش‌تر آن را بگیریم که نشدنی است.
درست است موسیقی‌هایی طی سال‌های اخیر تولید شده که مورد پسند هم واقع شده است؛ اما بسیار کم است و بیش‌تر طیف‌ها را در بر نمی‌گیرد و اکثراً هم جذابیت لازمه را برای همه ندارند و انگار کار را فقط برای طیف مذهبی کنار گذاشته‌اند.
اگر نهادهای فرهنگی همچنان در این زمینه منفعل بمانند، در آینده با بحران هویتی، افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و تضعیفبنیان خانواده روبه‌رو خواهیم شد.
آنچه دانش‌آموزان را جذب این بی‌محتوایی می‌کند ریتم جذاب درعین‌حال ملموسات است، بخش‌های همیشگی که در زندگی روزمره با آن سروکار دارند، این که می‌خواهیم هنوز با به‌روز نکردن سازوکارهای فرهنگی بدون فکر بر کارهای قدیمی پافشاری کنیم اثری نخواهد داشت.
اگر اقدامی جدی در این زمینه انجام نشود، فرهنگ جامعه در آینده‌ای نه‌چندان دور دچار بحران‌های عمیق اخلاقی و اجتماعی خواهد شد. ضروری است که نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و والدین برای حفاظت از نسل آینده، آگاهانه و مسئولانه عمل کنند.