هوش مصنوعی باید بخشی از برنامه درسی باشد

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رستا، نشست خبری «هوش مصنوعی و توسعه علوم و فناوری‌های نوین در آموزش و پرورش» مورخ ۲۸ اردیبهشت ماه برگزار شد‌.

آذرکیش، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در این نشست با اشاره به سند هوش مصنوعی در آموزش و پرورش گفت: سه تکلیف مشخص در سند هوش مصنوعی برای نظام آموزش و پرورش وجود دارد:

۱. اصلاح نظام آموزشی کشور در بخش مربوط به آموزش و پژوهش؛ این عامل باعث می‌شود تا آسیب‌های رقابت بین انسان و هوش مصنوعی به حداقل برسد و بتوان از تهدیدهای مربوط به این حوزه فرصت ساخت.

۲. تدوین محتوا و برنامه‌های ویژه برای دانش‌آموزان به ویژه در دوره متوسطه و دانشگاه.

۳. حمایت در راه‌اندازی رشته‌های حوزه‌های مربوط به بازار کار.

وی با در نظر گرفتن راهکار ۱۷ سند تحول بنیادین بر ارتقای کیفیت فرآیند تعلیم و تربیت با تاکید بر استفاده هوشمندانه از فناوری‌های نوین با در نظر گرفتن نسل جدید تاکید کرد.

آذرکیش با اشاره به ورود هوش مصنوعی در حوزه آموزش و پرورش گفت: دبیرخانه هوش مصنوعی سال گذشته در پایه متوسطه اول و در استان خوزستان و امسال در استان تهران راه‌اندازی شده است. کتاب‌های این زمینه در حوزه‌های مختلفی از جمله کدنویسی هستند. برای آموزش هوش مصنوعی بیش از ۱۲۰ جلسه استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در ۱۰ جلسه وبیناری و در ۱۲ درس با مشارکت ۱۸ شرکت دانش‌بنیان و همکاری وزارت ارتباطات و اطلاعات انجام شده است.

وی تاکید کرد: پژوهشسراها به عنوان قطب هوش مصنوعی و رباتیک در زمینه توانمندسازی معلمان نقش ویژه‌ای دارند. مسابقات کشوری هوش مصنوعی با حضور ۳۸۳۸۹ اثر توسط دانش‌آموزان انجام شده است که برترین اساتید در حوزه هوش مصنوعی آن را داوری کردند. نمایشگاه هوش مصنوعی در دانشگاه آزاد قزوین با حضور دانش‌آموزان انجام گرفته است. تمام این کارها با هدف تربیت نسلی خلاق و آگاه به هوش مصنوعی انجام گرفته است.

*امانی طهرانی: هوش مصنوعی باید بخشی از برنامه درسی باشد*

محمود امانی طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، در نشست خبری «هوش مصنوعی و توسعه علوم و فناوری‌های نوین در آموزش و پرورش» اظهار داشت: موضوع هوش مصنوعی در وزارت آموزش و پرورش از باب اهمیت در حال حاضر مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از یک فناوری نوین موجب می‌شود هم معلمین، هم دانش‌آموزان و هم خانواده‌ها از آن بهره‌مند شوند تا آموزش جذاب‌تر، مؤثرتر، گویاتر و به‌روزتری را دریافت کنند. یعنی اثر به‌کارگیری فناوری‌های جدید بر یادگیری، موضوعی است که نباید به‌سادگی از کنار آن عبور کرد.

وی ادامه داد: اما هوش مصنوعی نه فقط به عنوان بخشی از فناوری و ابزار بلکه به عنوان بخشی از یک برنامه درسی نیز باید مطرح باشد. یعنی ما اگر قصد داریم که شکاف فناوری بین ایران و جهان اتفاق نیفتد، باید در باشگاه کشورهای صاحب آن قرار بگیریم. این کار نیازمند این است که برای جوانان‌مان، نوجوانان‌مان و افرادی که در این زمینه هوش و استعدادی دارند، زمینه‌ای فراهم کنیم که با این عرصه آشنا شوند و علاقه خود را بیازمایند، استعدادهای آن‌ها آشکار شود و پرورش یابد، تا بتوانند ایفای نقش کنند.

امانی تاکید کرد: جوانان ایرانی در عرصه‌های متعدد، هوش و استعداد خود را همیشه آشکار کرده‌اند و در عرصه علوم مربوط به کامپیوتر نیز همواره این پیشتازی در میان جوانان ایران وجود داشته است. ما باید به‌صورت نظام‌مند برای شناسایی و پرورش استعدادهای جوان کشور برنامه‌ای داشته باشیم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: باید در نظر داشت که فضای حاکم بر این کار، فضای انفرادی یک دستگاه نیست؛ بلکه فضایی است که باید دستگاه‌ها دست به دست هم دهند و به کمک هم بیایند. این موضوع توسط وزیر محترم آموزش و پرورش به شورای عالی آموزش و پرورش سپرده شد تا در این زمینه اقدامی کنیم. در این راستا شورا، یک کارگروه تشکیل داد. خروجی کارگروه «سند هوش مصنوعی» بود.

مومنی، نماینده وزارت فناوری و ارتباطات با اشاره به طرح‌های آموزشی برای دانش‌آموزان در حوزه هوش مصنوعی، گفت: آموزش دانش‌آموزان در سه لایه انجام می‌شود: لایه اول: غربالگری و آشنایی و آموزش استفاده از هوش مصنوعی و افزایش مهارت‌ها.
لایه دوم: استعدادیابی و مهارت‌های نرم؛ شناسایی بچه‌های با استعداد بیشتر در حوزه هوش مصنوعی.
لایه سوم: مهارت‌های تخصصی و حرفه‌ای.

وی با اشاره به کاربرد این آموزش‌ها در آینده شغلی دانش‌آموزان افزود: شرکت‌های فناوری کشور در حوزه ICT اکثراً مشکل نیروی انسانی دارند؛ لذا شناسایی دانش‌آموزان مستعد در حوزه هوش مصنوعی و برگزاری تورهای شغلی و بازدیدهای آشنایی با هوش مصنوعی در این شرکت‌ها، موجب جذب جامعه نخبگانی در بازارهای داخلی و در درازمدت مانع مهاجرت نخبگان از کشور می‌شود.

وی با اشاره به برنامه زمانی انجام این دوره‌ها گفت: شروع لایه اول آموزش‌ها از تابستان امسال آغاز شده و در مهرماه تا پایان سال وارد دوره تخصصی آموزش هوش مصنوعی می‌شویم و پیش‌بینی می‌شود در تابستان سال آینده با حضور ۳۰ هزار نفر تورهای شغلی و آشنایی در فضای کار شرکت‌های فناوری انجام شود.

مومنی اشاره کرد که معلمین هم باید بتوانند از ابزارهای هوش مصنوعی برای بهبود کار آموزش و تدریس استفاده کنند و در همین زمینه گفت: امروزه بیش از ۱۰۰ ابزار مناسب تدریس در حوزه هوش مصنوعی شناسایی شده که می‌توانند کارهای متفاوتی انجام دهند. به همین خاطر در تلاشیم ابزاری بومی با عنوان “دستیار هوشمند معلم” طراحی کنیم که معلم بتواند به تمامی این ۱۰۰ ابزار دسترسی پیدا کند.

طوفان‌نژاد: طراحی دوره‌های هوش مصنوعی برای معلمان

طوفان‌نژاد از اعضای کارگروه هوش مصنوعی با اشاره به طراحی دوره هوش مصنوعی برای معلمان گفت: ماهرفرد فعالی در حوزه تعلیم و تربیت است به جز دانش‌آموز و ولی را به عنوان آموزشگر در نظر می‌گیریم و دوره آموزش هوش مصنوعی را متناسب با آنان در ۴ سطح طراحی می‌کنیم:

سطح ۱: مبانی و فهم هوش مصنوعی.
سطح ۲: کاربری.
سطح ۳: توسعه.
سطح ۴: سیاست‌گذاری.

مخاطب معلمین در دو سطح ۲ و ۳ هستند، لذا با دو نگاه آموزش عام برای معلمین و آموزش خاص این دوره‌ها را طراحی می‌کنیم. دوره عام با هدف تربیت معلم آگاه، کنشگر و مسئولیت‌پذیر نسبت به هوش مصنوعی است به طوری که معلم بداند هوش مصنوعی چیست و چه چیز نیست. تربیت خاص برای تربیت معلمینی است که می‌خواهند هوش مصنوعی را آموزش بدهند و در این زمینه مؤثر باشند.

وی بیان کرد: برنامه‌های آموزشی در زمینه هوش مصنوعی برای معلمین قطعاً ضروری است؛ اولاً توانمندسازی مقطعی در دوره‌های ضمن خدمت انجام می‌شود. دوماً از ظرفیت تربیت دبیر شهید رجائی در دانشکده کامپیوتر استفاده می‌شود تا به شکل زیرساختی‌تری معلمان آموزش ببینند.

حکمتی‌کیا: رویداد کیبورد و آموزش تعاملی

علی‌اکبر حکمتی‌کیا، رئیس مرکز آکادمی همراه اول، ضمن حضور در این جلسه به توضیحی در مورد طرح کیبورد پرداخت. وی در این زمینه گفت: رویداد کیبورد یکی از رویدادهای کاملاً مرتبط با هدف آموزش هوش مصنوعی به دانش‌آموزان بوده است. ما از سال ۱۴۰۲ با ظرفیت فعالان هوش مصنوعی شروع به تولید محتوای آموزشی برای آموزش دانش‌آموزان کردیم. برای شروع در دو حوزه پردازش متن و پردازش تصویر را انتخاب کرده و حدود ۱۰۰ ساعت محتوای آموزشی در یک جمع محدود به صورت آزمایشی ارائه شد و مبتنی بر بازخوردی که از دانش‌آموزان سرفصل‌های دوره‌ای با عنوان رویداد کیبورد طراحی شد و از ابتدای سال ۱۴۰۳ فراخوان این رویداد منتشر شد. با کمک معاونت آموزش متوسطه ۱۳ هزار دانش‌آموز در این رویداد شرکت کردند. ابتدا آموزش ۶۰ ساعت محتوای شروع شد و رفته‌رفته دانش‌آموزان فیلتر شدند تا حدود ۴۰۰۰ دانش‌آموز به مرحله آموزش پیشرفته رسید و ۴۰ ساعت آموزش پیشرفته‌تر برای آن‌ها انجام شد. این آموزش‌ها مبتنی بر پلتفرم آموزش تعاملی بود؛ به طوری که از دانش‌آموز سوال پرسیده می‌شد و باید پاسخ می‌دادند و بعد با بارگذاری پروژه خود در محیط آموزش، تعامل داشتند. هرچقدر تعامل بیشتری داشتند امتیاز بیشتری می‌گرفتند. در نهایت پس از اتمام بخش آموزشی، دانش‌آموزان تیم شدند و مسائل واقعی صنعت به عنوان ریزپروژه به آنان سپرده شد تا تحلیل کنند. به عنوان مثال در حوزه پردازش تصویر، تصویر کارت ملی را تحلیل کنند و اطلاعات حیاتی را از آن استخراج کنند. در نهایت ۲۳ نفر منتخب استعداد یابی شدند که از اقصی نقاط کشور از ۱۲ استان کشور به تهران آمدند و در نهایت در رقابتی که با هم داشتند، منتخبین در روز ۲۰ اردیبهشت در اختتامیه رویداد کیبورد اعلام شدند.

حکمتی‌کیا با اشاره به فراخوان به دوره‌های آموزش بعدی در سه محور هوش مصنوعی، بازی‌سازی، اینترنت اشیا خبر داد و گفت پیش‌ثبت‌نام این رویدادها در بخش رویداد اپلیکیشن شاد از ۱ تا ۱۵ تیرماه انجام می‌شود.

راغب: ضرورت توجه به ارزش‌ها در هوش مصنوعی

فاطمه راغب، مدیر پژوهش‌های راهبردی شورای عالی آموزش و پرورش، با حضور در این نشست با تشکر از برنامه‌های کارگروه هوش مصنوعی برای آموزش دانش‌آموزان و معلمان گفت: هر کشوری اگر در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می‌کند باید تکلیف خود را با ارزش‌ها مشخص کند. هوش مصنوعی تنها داده می‌دهد اما معلم بصیرت و دانش در کلاس ایجاد می‌کند. بنابراین نباید به سمتی پیش برویم که کلاس صرفاً با هوش مصنوعی اداره شود.

وی با اشاره به سیاست‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی گفت: اگر بناباشد هوش مصنوعی به عنوان ابزار در اختیار سیاست‌گذاران باشد و جریان حاشیه در مرکز قرار بگیرد، باید سیاست‌گذاری در حوزه عدالت آموزشی شکل بگیرد.