به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رستا، امیررضا عزتی،
حدود یک سال پیش، از «جایزه معلم» به عنوان جایزه‌ای جدید به معلمان با رویکردی متفاوت رونمایی شد. فعالیت‌های «جایزه معلم» توسط بنیاد تعلیم و تربیت برهان و با مشارکت نهادها و حامیان دیگر پشتیبانی می‌شود و متمرکز بر دو محور «اهدای جوایز» و «فعالیت‌های ترویجی و رسانه‌ای» است. در محور جوایز، «جایزه معلم» به افرادی اهدا می‌شود که نقش مؤثری در عرصه آموزشی و تربیتی جامعه داشته باشند. این جایزه در بخش‌های مختلف از جمله بهترین معلم، بهترین فیلم با مضمون آموزشی و تربیتی و … به برگزیدگان اهدا می‌شود. در محور فعالیت‌های ترویجی، «جایزه معلم» با مشارکت اهالی رسانه به تولید و نشر آثار فاخر درباره معلم می‌پردازد و فعالیت‌های ترویجی و رسانه‌ای در زمینه تکریم مقام معلم انجام می‌دهد.
الگوی اعطای جوایز به برخی افراد جامعه در حوزه‌های خاصی توسط بنیادهای غیردولتی در جهان امروز و در کشورهای غربی بویژه در آمریکا متداول است. یکی از اهدافی که چنین جوایزی دنبال می‌کنند هنجارسازی برای یک قشر خاص، خارج از عرف حاکمیت است. در واقع صاحبان این بنیادها برای بازتولید ارزش‌های خود که لزوماً با ارزش‌های حاکم بر جامعه یکسان نیست، اقدام به طراحی چنین جوایزی کرده که منجر به نُرم‌سازی مطابق با اندیشه خود باشد. برای این منظور، جایزه‌ای قابل توجه در نظر گرفته می‌شود و افراد برای دریافت این جوایز، در زمین بازی طراحی شده توسط این بنیادها شرکت کرده و سعی در احراز استانداردها و شاخص‌های این مؤسسات دارند. این فرایند یکی از راه‌های ساده برای جهت‌دهی به توده‌ای خاص از مردم است. نه فقط افراد، بلکه تولیدات افراد مانند فیلم‌ها نیز توسط استانداردها و نُرم‌های چنین بنیادهایی جهت‌دار شوند. برای نمونه، جایزه اسکار که همه ساله توسط آکادمی علوم و هنرهای سینما در کشور آمریکا به برترین فیلم‌ها اهدا می‌شود، در سال‌های اخیر با ایجاد شاخص‌های داوری متناسب با انحرافات جنسی(LGBT)، نقش بسزایی در ترویج این انحرافات داشته است.
بازگردیم به ایران خودمان! چندی پیش، جمعی از فعالان غیردولتی حوزه تعلیم و تربیت با رهبر انقلاب دیداری صمیمانه داشته که شاید بتوان مضمون آنچه مقام معظم رهبری به ایشان امر کرده بودند را چنین بازگو کرد: «آموزش و پرورش امری حاکمیتی است؛ لذا آنچه در توان دارید را برای کمک به وزارت آموزش و پرورش بکار گمارید و به بهبود سازوکارها و فرایندهای این نهاد کمک کنید. همچنین از ایجاد سازوکارهای موازی با آن وزارت اجتناب کنید؛ چراکه شروع این فرایند باشماست؛ اما ممکن است در این میان، دشمنان نیز از این بستر وارد شوند.»
سؤال اینجاست که این بنیاد غیردولتی، دقیقاً چه خلائی در سازوکارها و فرایندهای انتخاب معلم نمونه در آموزش و پرورش مشاهده کرده که بجای کمک به بهبود آن (مطابق امر رهبری)، تصمیم گرفته سازوکاری موازی، آن هم با چنین الگویی ایجاد کند؟ آیا امکان تزریق ایده‌های خود درباره انتخاب معلم شایسته به درون دستگاه وجود نداشته یا مسئله چیز دیگری است؟ آیا بنیاد غیردولتی برهان (و نهادهای پشتیبان آن)، هنجار و شاخص دیگری جز آنچه حاکمیت در آموزش و پرورش دنبال می‌کند، مد نظر دارد که در فرایندی موازی، ۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای آن جایزه تعیین می‌کند؟ والله اعلم!
برای فرایند این جایزه دو سناریو می‌توان متصور بود:
– سناریو بد: شاخص‌های انتخاب‌شده و شورای سیاست‌گذاری این جایزه، در راستای ارزش‌های نظام تعلیم و تربیت بوده و منجر به هم‌افزایی (هرچند جزئی) با وزرات آموزش و پرورش که خواسته رهبر معظم انقلاب بوده، می‌شود. در این صورت، مؤسسه‌ای موازی با حاکمیت شکل گرفته که تنه به تنه آن می‌زند و در مرور زمان موجب تضعیف آن می‌شود.
– سناریو بدتر: فرض کنیم در سال‌های بعد، هزینه جایزه به هر دلیل تأمین نشود و افرادی پیشنهاد بدهند که مبلغ را پرداخت کرده به شرط آن‌که برخی شاخص‌های انتخاب معلم نمونه را ایشان تعیین کنند. در این صورت، به مرور این فرایند وارد مرحله انحراف می‌شود و با توجه رقم بالای جایزه، تعداد قابل توجهی از معلمان را از شاخص‌های حاکمیتی به سمت شاخص‌های نامعلوم سایر افراد سوق می‌دهد.
به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت حاکمیتی بودن و حاکمیتی ماندن آموزش و پرورش، شکل‌گیری چنین الگوهایی که می‌تواند به حاکمیت‌زدایی بیانجامد، درست نباشد. از طرف دیگر، با توجه به ساختار غیردولتی این بنیاد، باوجود اینکه در حال حاضر برخی چهره‌های انقلابی گرداننده کار هستند، بیم آن می‌رود که ادامه مسیر از کنترل ایشان خارج شود و پای افراد نامعلومی به عنوان حامی به آن باز شده و مسیر را عوض کنند؛ هرچند ذات چنین برنامه‌های موازی با حاکمیت، با وجود هم‌سویی نیز محل اشکال است. ازاین‌رو، هر گونه حمایت حاکمیتی (نظیر حضور وزیر محترم آموزش و پرورش) در این فرایند که منجر به مشروعیت‌بخشی آن می‌شود، در راستای کمک به حاکمیت‌زدایی و ایجاد هنجارهای غیرحاکمیتی در تعلیم و تربیت کشور است. امید است برادران عزیز در بنیاد برهان این نکات را مورد توجه قرار داده و بنا به امر رهبری، توان خود را در کمک و تقویت وزارت آموزش و پرورش، و نه تقابل با آن بکار گیرند.
انتهای پیام
