به گزارش سرویس تحول بنیادین پایگاه خبری تحلیلی رستا، امیررضا پویان‌فر:
شیوع ویروس کرونا در اواخر سال ۹۸ و اوج گرفتن آن در سال ۹۹، سبب تعطیلی بسیاری از مشاغل و فعالیت‌ها شد. آموزش و پرورش هم از این قاعده مستثنی نبوده و جزء اولین سازمان‌هایی بوده است که از ابتدای بحران کرونا تا به حال، تحت‌تاثیر این پاندمی(دنیاگیر) در کارکرد خود تغییر ایجاد کرده است.
آموزش مجازی
بعد از شروع دنیاگیر بیماری کرونا و پس از تعطیلی مدارس در ۱۴۵ کشور جهان، اکثر نظام‌های آموزشی دنیا به سمت آموزش مجازی و آنلاین پیش رفته‌اند. در کشور ما، ایران نیز از همان ابتدای کرونا تدابیری درباره این مدل ارائه تدریس انديشيده شد، یکی از این تدابیر، راه انداختن مدرسه تلویزیونی ایران بود. به نقل از روزنامه ایران، محسن حاجی میرزایی، وزیر سابق آموزش و پرورش، به این موضوع اشاره کرد و گفت:” «آموزش تعطیل نمی‌شود!» اولین و مهم‌ترین راهبرد ما در شرایط کرونا بود. در گام نخست با بهره‌گیری از تجربه دوران دفاع مقدس به آموزش تلویزیونی روکردیم. با همکاری مسئولانه و جهادی صداوسیما در همان هفته تعطیلی سراسری مدارس، مدرسه تلویزیونی ایران را راه‌اندازی کردیم. به تدریج و در زمان کوتاهی، چهار شبکه تلویزیونی برای نمایش بیش از ۴۰ نوبت کلاس درس در هر روز فعال شدند. با توجه به پوشش فراگیر شبکه‌های تلویزیون، مدرسه تلویزیونی فراگیرترین امکان آموزشی بود که اکثریت قریب به اتفاق دانش‌آموزان در سراسر کشور امکان بهره‌برداری از آن را داشتند. اما آموزش تلویزیونی مشکلاتی داشت که به مرور زمان نمایان‌تر شد.” حاجی میرزایی افزود: “تلویزیون هرچند گشایش مهمی ایجاد کرد، اما یک‌سویه بودن ارتباط، کم‌رنگ شدن نقش معلم به‌عنوان اصلی‌ترین رکن آموزشی، عدم اطمینان از میزان یادگیری دانش‌آموزان و عدم پاسخ به سؤالات و ابهامات آنان، ضرورت اتخاذ تدبیر دیگری را آشکار کرد.”
بعد از آن، مسئولین نظام آموزشی به فکر ایجاد بستری برای ارائه مجازی تدریس معلمان افتادند و در همین راستا، شبکه آموزشی دانش‌آموزان با سرواژه “شاد” شکل گرفت.
در حال حاضر، شاد به‌عنوان بزرگترین بستر تعاملی آموزشی در کشور، محل تشکیل کلاس‌های درس و آموزش بیش از ۱۰ میلیون دانش‌آموز است. با راه‌اندازی شاد بخشی از دغدغه‌های موجود در مورد تعطیل نشدن آموزش برطرف شد.
آموزش در پساکرونا
بعد از کشف و ساخت واکسن کرونا و امید به دست آمده از آن و بعد از گذشت یکسال و اندی از بحران کرونا، اندیشمندان سعی کردند تحولات و اتفاقات بعد از پایان همه‌گیری را کرونا را پیش‌بینی کنند. ذیل بحث آموزش و پرورش، عده‌ای معتقدند که بعد از پایان کرونا مدارس به شیوه قبلی برمی‌گردند؛ اما عده‌ای هم هستند که معتقدند شکل قبلی مدارس یعنی کلاس‌های درس زمان‌دار و در مکان خاصی به اسم مدرسه و کلاس، با قوانینی که داشت دیگر احیا نخواهد شد و ما باید خودمان را آماده شرایط جدیدی بکنیم. دکتر محسن باهو، صاحب‌نظر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در این مورد در نشست علمی همایش مجازی ابعاد انسانی- اجتماعی کرونا در ایران بیان داشت:” مخاطره جدی در این شرایط، ساده‌انگاری مسائل اساسی و غالب شدن تفکر تقدم فنّاوری بر تربیت و آزادسازی آموزش مجازی دانش‌آموزان از تحت نظارت اهداف و اصول و ضوابط جریان تربیت رسمی-مدرسه‌ای کشور می‌باشد که می‌تواند چالش اساسی برای تربیت مدرسه‌ای در دوران پساکرونایی باشد.”
ایشان همچنین خاطرنشان کرد : بهره‌مندی تنها از فضای مجازی، فرصت هجمه‌ای به کارکرد تربیتی مدارس و طرح فرضیه مدرسه‌زدایی خواهد بود و چه بسا زمزمه باطل شکست نهایی برنامه درسی رسمی و آموزش حضوری را تقویت کند. همچنین عدم توجه و تمایز مدیریتی شبکه‌های یادگیری رسمی با شبکه‌های فنی زیرساختی و یا شبکه اجتماعی مخاطره‌ای بزرگ خواهد بود.”
اندیشمندان ما در حوزه تربیت اسلامی نیز چالش هایی را برای دوران پساکرونا عنوان کردند. حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا صادق‌زاده‌قمصری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان داشتند:” در شرایط پساکرونا، نظام تربیت اسلامی جامعه ما (چه در مقام اندیشه و چه در مقام عمل) باید مورد بازنگری اساسی قرار گیرد و درآن وجوه عقلانی حیات طیبه از جمله اهداف و تدابیر مربوط به ساحت‌های تربیت بدنی و زیستی، تربیت اخلاقی و تربیت اجتماعی به‌عنوان امور ضروری و پیش‌نیاز برای سایر وجوه حیات طیبه، مورد توجه جدی عموم سیاست‌گذاران، برنامه ریزان و مدیران و معلمان مدارس و دیگر نهاد‌های تربیتی این نظام قرار گیرند.”
با توجه به نظرات مختلف اندیشمندان و محققان حوزه آموزش و پرورش می‌توان گفت که، کرونا با وجود اینکه مردم جهان را با چالش جدی در همه ی ابعاد زندگی مواجه کرد، اما نظام‌های آموزشی دنیا را به سمت توسعه و استفاده بهینه از فناوری‌ها سوق داد، دوران پساکرونا هم از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت باید اصول این رشته را مورد بازبینی و ارزشیابی دوباره قرار دهند و ممکن است تغییراتی در روند آموزشی ایجاد شود و نظام آموزشی دچار تغییر و تحول اساسی شود. در قسمت دوم گزارش به چالش‌های دوران پساکرونا به صورت ویژه پرداخته خواهد شد.
ادامه دارد….
