به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رستا؛ مصاحبه، هیأت اندیشه‌ورز و مرکز راهبردی و سیاست‌گذاری سازمان بسیج فرهنگیان استان فارس، اخیراً طی مصاحبه‌ای با چند تن از مدیران و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت استان با موضوع «وزیر تراز آموزش و پرورش» به بررسی ویژگی‌های وزیر مطلوب متناسب با چالش‌ها و چشم اندازهای نظام تعلیم و تربیت طی قریب به ۴۵ سال گذشته پرداخت و این مصاحبه را خطاب به نمایندگان مجلس منتشر نموده است:
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی
سلام علیکم
با احترام؛ به استحضار می‌رساند، هیأت اندیشه‌ورز و مرکز راهبردی و سیاست‌گذاری معلم محور سازمان بسیج فرهنگیان استان فارس، اخیراً طی مصاحبه‌ای با چند تن از مدیران و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت استان[۱] با موضوع «وزیر تراز آموزش و پرورش» به بررسی ویژگی‌های وزیر مطلوب متناسب با چالش‌ها و چشم اندازهای نظام تعلیم و تربیت طی قریب به ۴۵ سال گذشته پرداخت.
نظر به اینکه رأی اعتماد شما به وزیر آموزش و پرورش، رأی اعتماد همه مردم به ویژه بدنه نظام تعلیم و تربیت است، اهتمام شما نسبت به موارد ذیل مورد انتظار جامعه فرهیختگانی و اهالی دلسوز نظام تعلیم و تربیت است.
الف) چالش‌های کلان حال حاضر وزارت آموزش و پرورش از دیدگاه صاحب نظران
الف.۱) فرسودگی و عدم کارایی نظام حال حاضر
خلاء آموزش اخلاق و مهارت‌های لازم برای زندگی.
فراموشی تربیت به عنوان غایت و تمرکز بر آموزش صرف (آموزش بدون پرورش).
بهره‌گیری از نظام آموزشی تقلیدی که متناسب با مبنا، زمینه‌های اجتماعی-فرهنگی و افق‌های تمدنی ما نیست.
الف.۲) اسناد بالادستی
کم‌توجهی و شناخت سطحی مسئولان و سیاست‌گذاران، نسبت به سند تحول بنیادین (قطب‌نمای نظام تعلیم و تربیت) و انجام اقدامات نمایشی و کم‌اثر در بدنه صفی آموزش و پرورش که منجر به کندی پیشروی به سمت تحقق این سند شده است.
بعضاً قرار گرفتن آموزش و پرورش در مسیر ترسیم شده‌ی اسناد توسعه پایدار از جمله سند ۲۰۳۰ که انسان مطلوب جوامع غربی و بنده و برده تحقق آمال تمدن غرب را تربیت می‌کند.
الف.۳) منابع انسانی
گستردگی نیروی انسانی و به تبع آن مسائل کمی و کیفی حوزه‌ی منابع انسانی آموزش و پرورش را می‌توان از اهم مسائل حال حاضر دانست که نمود آن در کلاس‌های خالی و کمبود معلم یا به کارگیری نیروی غیرموثر در جایگاه معلمی قابل مشاهده و بررسی است.
الف.۴) تربیت معلم
نگاه هزینه‌ای به تربیت معلم (دستگاهی که مأمورین به تحول در آن تربیت می‌شوند).
بی‌بهرگی دانشگاه‌های فرهنگیان سراسر کشور از زیرساخت‌های ضروری و لازم، از جمله فضای کافی و دریغ شدن فضا و امکانات از این دستگاه انسان‌ساز.
تعطیلی دانشگاه فرهنگیان طی یک دهه متوالی و جذب تعداد انبوهی از معلمان بدون طی شدن فرایند تربیت و احراز صلاحیت.
الف.۵) اقتصاد آموزش و پرورش
سهم اندک آموزش و پرورش از بودجه عمومی کشور، کسری بودجه و بدهکاری‌های مالی سنگین وزارت آموزش و پرورش که به معیشت معلم، فراهم شدن لوازم حداقلی برای تحصیل، ارتقاء کمی و کیفی امکانات و عدالت آموزشی گره خورده است و می‌تواند چالش‌آفرین باشد.
الف.۶) خصوصی‌سازی مدارس و برون‌سپاری تعلیم و تربیت
گسترش مدارس غیرانتفاعی یا روی میز‌آمدن طرح‌هایی از جمله اعطای یارانه‌های آموزشی که نتیجه‌ای جز کالایی شدن آموزش، رانت اطلاعاتی برای جمع آوری نیروی انسانی و امکانات در مدارس خاص و در نتیجه بی‌عدالتی محض از سمت دست‌اندرکاران این امر نداشته است.
الف.۷) سایه‌ی سیاست بر سر وزارت آموزش و پرورش
آموزش و پرورش به عنوان یکی از سیاسی‌ترین نهادهای موجود با تغییر جریان‌های سیاسی، دستخوش تغییرات اساسی از سطوح کلان تا خرد می‌شود.
با هرگونه تغییر در سطح دولت و وزارت از معاونین وزارتخانه تا مدیرکل‌ها، رئیس ادارات، معاونین ستادی و حتی مدیران مدارس به طور کلی تغییر می‌کنند. بدیهی است که انتصابات سفارشی توسط برخی از سیاست‌گذاران در این فرایند، اثر قابل توجهی دارد. البته، سیاست‌گذارانی که در تراز انقلاب و نظام جمهوری اسلامی هستند و می‌دانند نظام تعلیم و تربیت مامور به تحول است و مدرسه به عنوان خط مقدم این نظام با تغییرات مستمر دستخوش آسیب‌های جدی می شود، نوع تعامل خود را با آموزش و پرورش از یک تعامل خودخواهانه به یک تعامل اثر بخش و همراه با دلسوزی، خردورزی و کارشناسی تغییر می‌دهند و به جای اینکه بر چالش‌های موجود دامن بزنند، با نگاه هوشمندانه نسبت به مسائل آموزش و پرورش به حل این مسائل کمک می‌کنند.
ب) ویژگی های وزیر تراز آموزش و پرورش
ب.۱) سلسله مراتب آموزش و پرورش را از معلمی تا پست اداری در ادارات آموزش و پرورش و وزارتخانه را طی کرده باشد.
کسی که در موقعیت سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد، اگر از آنچه در پس یک تصمیم در سطوح پایین‌تر و بدنه معلمی رخ می‌دهد، بی‌اطلاع باشد، تصمیمات غیراثربخش و ناکارآمد خواهد گرفت. از طرفی، آمار و ارقام به سادگی این شخص را در برنامه‌ریزی دچار خطای تاکتیکی و راهبردی می‌کند که ممکن است بیش از پیش منجر به ایجاد چالش شود.
ب.۲) عملکرد اثربخش در مسئولیت‌های سابق داشته باشد.
تعدد مسئولیت‌های پیشین یک شخص، لزوماً دلیل بر توانمندی آن فرد برای وزارت آموزش و پرورش نیست. لازم است بررسی دقیقی نسبت به عملکرد و میزان اثربخشی آن شخص در مسئولیت‌های گذشته صورت بگیرد.
ب.۳) در بدنه ی آموزش و پرورش مقبولیت داشته باشد.
مقبولیت باعث اثر بخشی بیشتر تصمیمات در سطوح میانی و خرد است. همچنین منجر می‌شود، وزیر در مقابل تغییرات ناشی از جریان‌های سیاسی تسلیم نباشد.
ب.۴) انتخاب معاونین و مدیرکل های بدنه‌ی ستادی از افراد توانمند و بدون اثرپذیری از جریانات سیاسی و حزبی انجام شود.
انتخاب موثر حلقه‌ی اصلی وزارتخانه (معاونین و مدیران کل ستادی) کیفیت کل فرایند تعلیم و تربیت را معین می‌کند. این افراد هستند که در شناخت و حل مسائل می‌توانند گام بردارند و متضمن عملکرد موفق وزیر آموزش و پرورش باشند.
ب.۵) عبودیت خدا در این فرد دیده شود.
مقام تعلیم و تربیت یک مقام الهی است و خداوند اولین مربی انسان است. کسی که در مقام تربیت قرار می‌گیرد، اگر تربیت یافته‌ی مکتب پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) و به بیانی دیگر اگر بنده خدا باشد، می‌تواند بنده خدا تربیت کند و اگر غیر از این باشد، بنده طاغوت تربیت می‌کند.
ب.۶) نگاه و اندیشه تحولی داشته باشد؛ سند تحول بنیادین را به طور دقیق شناخته باشد و جهت حرکت خود را مطابق با نقشه راه سند تحول بنیادین تنظیم کند.
ب.۷) صادق، مدیر و مدبر باشد و نگاه جامع و منظومه‌ای نسبت به مسائل حال حاضر آموزش و پرورش داشته باشد.
ب.۸) آسیب شناسی دقیقی نسبت به مسائل حال حاضر داشته باشد تا بتواند نسخه دقیقی برای حل این مسائل بپیچد.
ب.۹) نیازها و چالش‌ها را پیش از رسیدن به بحران اولویت‌بندی کند.
ب.۱۰) دلسوز و علاقمند نسبت به نسل آینده و نسبت به معلمان باشد.
ب.۱۱) دارای روحیه جهادی باشد.
ب.۱۲) تعامل قوی و موثر با ارکان حکومت و حاکمیت داشته باشد تا بتواند در حل چالش‌ها موفق عمل کند.
ب.۱۳) نماد معلمی و تربیت در سطح جامعه و در کابینه دولت باشد.
ب.۱۴) به آینده بالنده جهان اسلام امیدوار و معتقد باشد و نسبت به تعلیم و تربیت نگاه تمدنی داشته باشد.
هیأت اندیشه‌ورز و مرکز راهبردی و سیاست‌گذاری سازمان بسیج فرهنگیان استان فارس
[۱] جناب آقای روزیطلب،مدیرکل اسبق آموزش و پرورش استان فارس
جناب آقای آذری، مدیرکل اسبق آموزش و پرورش استان فارس
جناب آقای اسماعیلی، مدیرکل اسبق آموزش و پرورش استان فارس
جناب آقای زارع شیبانی، رئیس سابق دانشگاه فرهنگیان استان فارس
حجت الاسلام جعفری، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان استان فارس
