به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی رستا؛ سرویس عدالت آموزشی،زهرا کارگر، مجید ملکی؛امتحانات کتبی برای اولین بار در چین اجرا شد؛ آنها معمولاً به عنوان امتحانات شاهنشاهی شناخته می شدند. این امتحانات نقش اصلی را در انتخاب مقامات علمی، که نخبگان باسواد جامعه را تشکیل می دادند ، ایفا می کردند. با این حال، این امتحانات همراه با سایر اشکال استخدام از جمله انتصابات مستقیم برای خانواده حاکم، نامزدها، سهمیه ها، ارتقا روحانیت، فروش عناوین رسمی و رویه های ویژه (رانت) برای خواجه ها وجود داشته است. امروزه در چین کنکوری را میبینیم که حالت تکامل یافته همان امتحانات است. کنکوری با تعداد داوطلب ۱۰ میلیون نفری.
کنکور یا Concours یک واژه‌ی فرانسوی است؛ در لغت به معنی مسابقه، فتح کردن، پیروزی و به صورت کلی‌تر آزمونی برای سنجش دانسته‌ها می‌باشد. کنکور درواقع امتحان و آزمونی است که از داوطلبان ورود به دانشگاه و یا بعضی از موسسات خصوصی آموزشی، گرفته می‌شود. در حال‌حاضر این آزمون در ایران، کره جنوبی و چین برگزار می‌شود. درحالی که در بسیاری از کشور‌های غربی این آزمون وجود ندارد.
حتما جالب است که بدانید کنکور ایران، از کجا آمده و چه تاریخچه ای دارد.
تا قبل از دهه ۴۰ شمسی، هم دانشگاه ها کم بود و هم متقاضیان و دانشجویان برای ورود به دانشگاه باید یا آزمون ورودی و یا مصاحبه های علمی را میگذراندند؛ تا اینکه به تدریج متقاضیان ورود به دانشگاه ها افزایش یافت؛ برای مثال دانشجویان برای ورود به رشته پزشکی و دانشکده پزشکی که نخستین رشته پرطرفدار ایران بود، باید ابتدا آزمون های هماهنگ میدادند. کم کم بقیه دانشکده ها مانند دانشکده های حقوق و فنی هم قبل از ورود به دانشگاه، آزمون میگرفتند. شرایط اینگونه بود که بیشتر دانشجویان ابتدا آزمون پزشکی را میدادند و اگر قبول نمی شدند به سراغ رشته های دیگر می رفتند. اما مشکل اینجا بود که هر داوطلب برای آزمون دادن باید به تهران و سایر شهر ها سفر میکرد تا بتواند در آزمون شرکت کند. برای رفع این مشکل چه تدبیری اندیشیده شد؟!
سال ها وضعیت به همین منوال بود تا سال ۱۳۴۱ قرار شد آزمونی سراسری برای ورود دانشگاه ها برگزار شود. برای رفع این مشکل و با ایده برگزاری امتحانی با کیفیت بالاتر برای تعیین دقیق تر سطح علمی افراد نخستین امتحان سراسری دانشگاه ها در سال ۱۳۴۲ برگزار شد. از آنجایی که انجام هر کاری برای اولین بار با مشکلاتی مواجه است و همیشه کسانی هستند که در مقابل تغییر، مقاومت و مخالفت میکنند و برخی ناهماهنگی ها باعث شد که جامعه علمی واکنش شدیدی نشان دهد و کنکور به حالت قبل برگردد.
شور و هیجان تحصیلات دانشگاهی در مردم روز به روز افزایش می یافت و همچنان برگزاری آزمون سراسری بهترین روش برای جذب دانشجو بنظر می رسید. سال ۱۳۴۸ با تاسیس وزارت علوم و راه اندازی واحدی به نام مرکز آزمون شناسی،در ۱۵ مرداد نخستین کنکور ایرانی برگزار شد و نکته جالب ماجرا اینجاست که منابع سؤالات معلوم نبود و داوطلبانی که از امتحان بیرون آمدند نخستین نسل ایرانی هایی بودند که سختی کنکور را چشیدند. چرایی اینکه طراحان سوالات کنکور تا به امروز تمام تلاش خود را برای هرچه سخت تر کردن سوالات میکنند، هنوز در دست تحقیق است.
سال ۱۳۵۴ به جای مرکز آزمون شناسی، سازمان سنجش آموزش کشور تأسیس شد تا کنکور وارد مرحله تازه ای شود. از آن سال معدل امتحانات نهایی ششم متوسطه و نوع مدرک (دیپلم ریاضی، طبیعی و ادبی)، جنسیت، وضعیت نظام وظیفه و سهمیه منطقه نیز در قبولی کنکور تأثیر داشت. البته در سال ۵۷ این شرایط دیگر اعمال نشد. کنکور آن موقع در بحبوحه ی تحولات انقلابی بود. آن سال ها ۱۷۰ هزار دانشجو داشتیم که در ۱۵۰ رشته، تحصیل می کردند. کنکور در سال ۵۸ هم اجرا شد ولی پس از آن برای انقلاب فرهنگی، دانشگاه ها و به تبع آن، کنکور هم تعطیل شد.
سال ۶۱ حیات تازه ای در پیکره دانشگاه ها و تبع آن کنکور دمیده شد، چیزی که هیچ کس نمیتوانست آینده اش را تصور کند. کنکور سراسری فقط برای رشته های پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی، الهیات و معارف اسلامی برگزار شد. سهمیه ها نیز از همین سال آمدند؛ سهمیه مناطق، رزمندگان و… . در همین سال بود که داوطلبان کنکور را به سه دسته تقسیم کردند و برای هر دسته سهمیه جداگانه ای اختصاص دادند ،سهمیه هر یک از گروه هایی که ذکر خواهیم کرد ، حدودا یک سوم کل ظرفیت دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی بود؛ این سه دسته عبارت بودند از:
۱) داوطلبان وابسته به نهادهای انقلاب اسلامی
۲) داوطلبان آزاد
۳)داوطلبان منطقه ای
و مقرر شده بود داوطلبان سهمیه منطقه ای و سایر نهادها در صورت لزوم و به تشخیص دانشگاه محل تحصیل برای هم سطح شدن با سایر دانشجویان ، حداکثر به مدت یک سال در کلاسهای تقویتی دانشگاه شرکت کنند و در پایان هر نیم سال امتحان دهند. کسانی که ظرف مدت یک سال آمادگی لازم را کسب نمی کردند باید از دانشگاه اخراج می شدند. فرآیندی که به مرور زمان کمرنگ تر شد و عدالت آموزشی نادیدنی تر.
دانشگاه آزاد در همین سال تأسیس شد و کنکوری با حضور ۳۲ هزار نفر در شهرهای بزرگ ایران برگزار کرد.
در طی سال های بعد، ظرفیت دانشگاه های دولتی و تعداد رشته ها افزایش یافت و کنکور مدام به مسابقه ای بزرگ‌تر و حساس تر تبدیل می شد!
و به دلیل تقاضای فزاینده برای ورود به دانشگاه، به تدریج دانشگاه های پیام نور، شبانه، غیر انتفاعی و مراکز تربیت معلم به ظرفیت پذیرش دانشجو افزوده شد و کنکور هرسال با داوطلبان بیشتر برای تحصیل در رشته های بیشتر برگزار شد.
همین طور که دانشگاه ها و رشته های تحصیلی زیاد می شد، به تبع آن درد سرهای جدیدی پیش می آمد. از همه مهم تر مشکلات مربوط به دوری راه دانشجویان از محل زندگی شان و دردسرهای سکونت دانشجویی در شهرهای کوچک و بزرگ ایران بود. از سال ۷۱ امکان انتخاب دانشجو در بیشتر رشته ها به صورت بومی و بر اساس تقسیم بندی استان، ناحیه و قطب آموزشی انجام شد و تعداد رشته های قابل انتخاب نیز از ۱۵۰ رشته به ۱۰۰ رشته کاهش یافت. سال ۷۵ دیپلمه های نظام جدید رسیدند پشت دروازه دانشگاه ها و کنکور ۲ مرحله ای شد. از سال ۷۷ نیز کنکور در یک مرحله و در ۵ گروه علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، زبان‌های خارجی و هنر برگزار می شود. از سال ۹۲ کنکور سراسری و کنکور دانشگاه آزاد با هم ادغام شد تا همچنان یک کنکور بزرگ و سرنوشت ساز داشته باشیم!
از سال ۴۸ تاکنون کنکور به سد ورودی دانشگاه ها با منفذ بسیار کوچکی تبدیل شد که از سراسر کشور داوطلبان در آن شرکت می کنند. البته مزیت هایی هم داشت و نمونه اش این بود که افراد با استعداد از سراسر کشور میتوانستند در این آزمون شرکت کنند.
ایران، اکنون ۲۵۷۰ دانشگاه دارد با حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دانشجو.
